Son güncellenme : 14.10.2021 - 10:43
Bitcoin (BTC) ya da Ethereum (ETH) pek çok insanın bildiği token’lar olsa da, piyasada yüzlerce token mevcut. Jack Dorsey’in ilk Twitter paylaşımını satışa çıkarmasıyla popülerliği artan “Non-fungible token”lar da en sık aranan terimlerden biri haline geldi. Kripto topluluğunun üyesi olan ya da olmayan pek çok kullanıcı “Non-fungible token nedir?” ya da “NFT ne demek?” gibi aramalar yapmaya başladı. Biz de bu yazımızı, Non-fungible token ve çalışma sistemi ilgili sorularınıza cevap olması için derledik.
NFT Token Nedir?
Eşsiz token olarak çevirebileceğimiz NFT, blockchain üzerinde benzersiz bir varlığı temsil eden kriptografik bir token türüdür. NFT’ler dijital varlıklar ya da gerçek dünya varlıklarının token’laştırılmış versiyonları olabilir. Adından da anlaşılacağı üzere NFT’ler eşsizdir, birbirlerinin yerine geçemezler. İşte bu yüzden dijital dünya dahilinde orijinallik ve mülkiyet ispatı olarak kullanılabilirler.
İkame edilebilirlik, malların veya hizmetlerin üretim veya tüketimdeki başka bir mal veya hizmet yerine kullanılabilmesini ifade eder. Bu, kripto paralara da uyarlayabileceğimiz bir ifadedir. Bir Bitcoin’in ne zaman üretildiği, hangi madenci tarafından çıkarıldığı ve bugüne kadar kaç cüzdanda yer aldığı fiyat açısından hiçbir önem taşımaz. 1 BTC her zaman 1 BTC’dir. Ya da 100 TL’lik banknotu başka bir 100 TL’lik banknot ile takas edebilirsiniz. Çünkü geleneksel banknotlar birbirinin ikamesidir. Fakat NFT’ler için durum farklıdır; NFT’lerin ikamesi yoktur. Yukarı da belirttiğimiz üzere NFT’ler eşsizdir. İşte bu yüzden NFT’ler kripto para birimlerinden farklı olarak bir birim ve transfer aracı değildirler.
Bir nevi kripto koleksiyon olarak adlandırılabilecek NFT’ler, benzersiz ya da sınırlı bir varlığın yaratıcısı tarafından şifrelenerek imzalanmış ve doğrulanmış dijital sertifikası olarak açıklanabilir.
En basit haliyle NFT’leri blockchain üzerinde eşsiz varlıkları temsil eden bir token çeşidi olarak tanımlayabiliriz. Bu NFT’ler herhangi bir dijital varlık olabilmelerinin yanında, herhangi bir gerçek dünya varlığının dijital evrende token haline getirilmiş halleri de olabilir.
NFT’lerin Neden Değerleri Var?
Belki de elinize geçmeyecek, fiziksel olarak sahip olmadığınız bir tablo için çok fazla para ödemek ve onu NFT olarak muhafaza etmek size anlamsız gelmiş olabilir. Hatta Jack Dorsey’in ilk Twitter paylaşımını NFT olarak satışa çıkarmasına ve buna güncel olarak 2.500.000 dolar teklif gelmesine çok şaşırabilirsiniz. Burada dikkat edilmesi gereken nokta, arz ve talebin fiyat için temel piyasa etkenleri olması. NFT’lerin eşsiz (sınırlı arzı) olması ve oyunculardan, koleksiyonculardan, yatırımcılardan gelen yüksek talep nedeniyle, insanlar bunlar için çok para ödemeye hazır. Bir açıdan koleksiyonculuk olarak düşünebilirsiniz.
Yakın tarihteki en ünlü NFT satışlarından biri, Miami sanatçısı Mike Winkelmann’ın 10 saniyelik video klibi. Klip, geçen yıl Ekim ayında sadece 6.6 milyon dolar’a satıldı.
NFT’ler Nasıl Çalışır?
NFT’lerin yaratılması ve çıkarılması için farklı çerçeveler mevcuttur. Bunlar arasında en popüler olanı, Ethereum blockchain üzerinde eşsiz varlıklar çıkarmak ve alıp satmak için bir standart olan ERC-721’dir.
Bitcoin ve Ethereum tabanlı ERC-20 token’ları gibi token’lar değiştirilebilir. CryptoKitties ve Decentraland gibi platformlar tarafından kullanılan Ethereum’un değiştirilemez token standardı ERC-721’dir. Değiştirilemez token araçları ve desteği ile diğer akıllı sözleşme etkin blockchain’lerin de değiştirilebilir olmayan token’lar oluşturulabilir. Ethereum yaygın olarak kullanılan ilk şirket olmasına rağmen, NEO, EOS ve TRON artık NFT standartlarına sahip.
NFT’ler, Rarible, OpenSea ve Enjin Marketplace dahil çok sayıda NFT pazarından satın alınabilir. Örneğin Jack Dorsey, söz konusu Twitter paylaşımını dijital içerikler için bir NFT pazarı olan Valuables BY Cent üzerinden açık artırmaya çıkardı. Bu pazarlar alıcılarla satıcıların bağlantı kurmasını sağlar. NFT’ler yukarıda belirtildiği üzere, piyasa arz ve talebine göre fiyat değişiklikleri gösterebilir.
