Son güncellenme : 24.10.2022 - 00:52
En iddialı blockchain projelerinden biri olan Ethereum (ETH), paranın ötesinde çok çeşitli kullanım durumlarında, ürün ve hizmetleri merkezden uzaklaştırmak için kripto para birimi kullanmayı amaçlamaktadır.
Bitcoin dijital altın olarak hizmet vermek isterken, Ethereum farklı bir yaklaşım benimseyerek, kullanıcılarının operasyonlarını yöneten çok sayıda özel varlık ve program oluşturabilmelerini sağlamayı amaçlamıştır.
Bu durum, Bitcoin’in e-posta (çok güçlü, özel bir araç) gibi olduğu, Ethereum’un ise web tarayıcısıyla (amacı kullanıcıların etkileşim kurup oluşturabilecekleri programları mümkün kılmaktır) daha çok ortak noktası olduğu karşılaştırmalarına yol açmıştır.
Bu benzetme Ethereum’un kapsamını iletme konusunda etkilidir, çünkü ekibi kendi sanal makinesini ve komut dosyası dilini (programlarını yürütmek için gereklidir) yaratacak, kendi yeni parasını (Ether) satarak fon toplayacak ve kripto para birimine “state” adı verilen bir kavram tanıtacaktır.
Basitçe söylemek gerekirse, Ethereum değişiklikleri (blockchainde onaylanan işlemler) ve henüz gerçekleşmemiş potansiyel değişiklikleri (state) izler, bu da vizyonunun kalbine giden bir fark oluşturur.
Ethereum’da çok adımlı bilgi işlem işlevlerine “akıllı sözleşmeler” adı verilir. Birçok akıllı sözleşmenin daha büyük yapılarına ise merkezi olmayan uygulamalar (dapps) denir.
Bugün ilkel olsa da, bu tür programların bir gün dünyanın en büyük internet şirketlerinden bazılarının davranışlarını taklit eden yazılımlar oluşturmak için kullanılabileceğine dair bir inanç var.
Koinfinans.com olarak bildirdiğimiz üzere örnek olarak Amazon, alıcıları basit bir web arayüzü kullanarak veri tabanlarında depolanan büyük, sürekli güncellenen bir envantere bağlayan bir tür state hizmeti olarak düşünülebilir. Bu durumda, kâr amacı güden bir şirket, aracı ve teknoloji sorumlusu rolünü oynar.
Ethereum, bu şekilde, şu anda tekelci olan bu hizmetlerin farklı bölümlerini yöneten rekabetçi pazarlar oluşturmak için kripto para birimlerini kullanmaya yönelik erken bir girişim olarak görülebilir.
Rehber İçeriği
Ethereum’un Yaratıcısı Kimdir?
Ethereum, o zamanlar 20 yaşında olan Rus-Kanadalı Vitalik Buterin’in parlak buluşuydu. Buterin’e göre, merkezi web hizmetlerinin “dehşetini” azaltmak için Bitcoin’in tasarımını daha geniş bir şekilde uygulamanın mümkün olabileceğini fark ettikten sonra, Ethereum’u yaratmak için ilham almıştı.
Buterin, ünlü bir örnekte, geliştiricilerin kullanıcıların isteklerine rağmen rastgele değişiklikler yapabiliyor olduğu için, The World of Warcraft adlı popüler çevrim içi oyunu oynarken ciddi sıkıntılar yaşadığını ifade etmişti.
Buterin daha sonra Ethereum’u tam zamanlı olarak takip etmek için bir Thiel Bursu alacak ve projenin başlatılmasına yardımcı olmak için kar amacı gütmeyen bir kuruluş oluşturmaya başlayacaktı. 2014’ün başlarında, Ethereum Vakfı, çevrim içi bir toplu satışda 72 milyon ETH sattı ve bu çabayla yaklaşık 18 milyon dolarlık fon sağladı.
Ethereum kendi ekibiyle birlikte, gelişime öncülük etmeye devam eden tutkulu bir kullanıcı topluluğunu cezbetmeye devam edecek gibi görünüyor. Topluluğun diğer önemli figürleri de şunlardır: Gavin Wood, Jeff Wilke, Joseph Lubin ve Vlad Zamfir.
Ethereum Nasıl Çalışır?
Tüm kripto para birimleri gibi Ethereum da bir blockchain ağı temelinde çalışır. Bir blockchain tüm işlemlerin doğrulandığı ve kaydedildiği, merkezi olmayan, dağıtılmış bir genel defterdir.
Ethereum ağına katılan herkesin bu defterin bir kopyasını tutması ve tüm geçmiş işlemleri görmelerine izin vermesinden dolayı dağıtılılmış defter olarak adlandırılır. Ağın herhangi bir merkezi varlık tarafından işletilmemesi veya yönetilmemesi, bunun yerine tüm dağıtılmış hesap defteri sahipleri tarafından yönetilmesi nedeniyle merkezi olmayan bir sistemdir.
Blockchain işlemleri, ağı güvende tutmak ve işlemleri doğrulamak için kriptografi kullanır. İnsanlar, ağdaki her bir işlemi onaylayan ve sistemin kalbindeki blockchaine yeni bloklar ekleyen karmaşık matematiksel denklemleri “madencilik” yapmak veya çözmek için bilgisayarları kullanır. Katılımcılar kripto para token’ları ile ödüllendirilir. Ethereum sistemi için bu token’lara Ether (ETH) denir.
Ether, Bitcoin gibi mal ve hizmet satın almak ve satmak için kullanılabilir. Son yıllarda Ether’ın fiyatında hızlı artışlar görüldü ve bu da onu fiilen bazı piyasa uzmanlarına göre spekülatif bir yatırım haline getirdi. Ethereum hakkında benzersiz olan şey; kullanıcıların, bir bilgisayarda “çalışan” bir yazılım oluşturabilmesi gibi, blockchain üzerinde “çalışan” uygulamalar oluşturabilmesidir. Bu uygulamalar kişisel verileri depolayabilir, aktarabilir veya karmaşık finansal işlemleri yönetebilir.
Enterprise Ethereum Alliance’ın Eğitim ve Geliştirme Direktörü Ken Fromm, “Ethereum, ağın madencilik sürecinin bir parçası olarak hesaplamalar yapabilmesi nedeniyle Bitcoin’den farklı” diyor ve ekliyor: “Bu temel bilgi işlem yeteneği, bir değer ve değişim ortamını, merkezi olmayan bir global bilgi işlem motoruna ve açık bir şekilde doğrulanabilir veri deposuna dönüştürür.”
Ethereum’un Sağladığı Faydalar
Büyük, Mevcut Ağ: Fromm, “Ethereum’un faydaları, yıllarca süren operasyon ve milyarlarca değerli ticaret eliyle test edilmiş, denenmiş ve doğrulanmış bir ağ olmasıdır” diyor. “Büyük ve kararlı bir küresel topluluğa ve blockchain ve kripto para birimindeki en büyük ekosisteme sahip.” diye de ekliyor.
Geniş İşlev Yelpazesi: Ethereum, dijital para birimi olarak kullanılmasının yanı sıra, diğer finansal işlem türlerini işlemek, akıllı sözleşmeler yürütmek ve üçüncü taraf uygulamaları için veri depolamak için de kullanılabilir.
Sürekli Yenilik: Ethereum geliştiricilerinin büyük bir topluluğu, ağı iyileştirmek ve yeni uygulamalar geliştirmek için sürekli olarak yeni yollar arıyor. Avital, “Ethereum popülaritesi nedeniyle, yeni ve heyecan verici (ve bazen riskli) merkezi olmayan uygulamalar için tercih edilen bir blockchain ağı olma eğilimindedir” diyor.
Aracılardan Kaçınır: Ethereum’un merkezi olmayan ağı; kullanıcıların, sözleşmeleri yazan ve yorumlayan avukatlar, finansal işlemlerde aracı olan bankalar veya üçüncü taraf web barındırma hizmetleri gibi üçüncü taraf aracıları geride bırakmasına izin vermeyi vaat ediyor.
ETH’nin Neden Bir Değeri Var?
Ethereum’u güçlendiren ana kripto para birimine, bir kısmı her blokta basılan ve madencilere dağıtılan token’a Ether denir. Para politikasındaki değişiklikler genellikle geliştiriciler tarafından önerilmektedir. Yazılımı çalıştıran node’lar ve madenciler, değişikliği kabul etmek için yazılımlarını yükseltmeyi kabul edebilir veya reddedebilir.
Madenciler ayrıca ağ tarafından işlenen hesaplamalar için ücret şeklinde ETH kazanırlar. Her işlem bloğu için madenciler bilgisayarlardan, biri doğru olana rastlayana kadar art arda ve çok hızlı bir şekilde rastgele değerler üretir. Doğru cevap Ether’in kilidini açar.
Sistemde işlem ücretleri ETH’de ödenmez, bunun yerine özel bir hesaplama birimi olan “gas” olarak ödenir. Hesaplama ne kadar karmaşık olursa, belirli bir program o kadar fazla gas gerektirir.
Bu, Ethereum üzerinde çalışan herhangi bir uygulama veya protokolün sürekli olarak Ether satın alması ve harcaması gerektiği anlamına gelir, bu da varlık için sürekli bir talep yaratır.
Ethereum ve Bitcoin Arasındaki Farklar Nelerdir?
Ethereum, Bitcoin’den ilham almıştır. İkisi de kripto para birimleridir. Ethereum, ağı merkezden uzaklaştırmak için paylaşılan, merkezi olmayan bir genel muhasebe defteri kullanan bir blockchain olan Bitcoin’in arkasındaki teknolojinin aynısını kullanır, böylece ağ tek bir varlığın kontrolü altında olmayacaktır.
Ethereum’un blockchain teknolojisi, Bitcoin’e benzer, ancak Bitcoin yalnızca belirli bir blockchain teknolojisi uygulamasını kullanır. Nihayetinde, çevrim içi Bitcoin ödemelerine olanak sağlayan elektronik bir nakit sistemidir. Ethereum blockchaini ise, dijital para biriminin sahipliğini takip eder, ancak aynı zamanda bir dizi merkezi olmayan uygulamanın programlama kodunu çalıştırmaya odaklanır.
Ethereum, geliştiricilerin kendi uygulamaları için para toplamasına izin verir. Bir sözleşme yapabilir ve daha geniş topluluktan taahhüt alabilirler.
Ethereum’un sınırı Bitcoin’ten biraz farklıdır. Bitcoin arzı 21 milyon ile sınırlandırılmışken Ether arzı ise her yıl artmaktadır. Ethereum’un mevcut madencilik süreci neredeyse Bitcoin’le aynıdır, ancak Bitcoin için madencilik yapılmasına karşılık, Ethereum blockchain madencileri, Ether kazanmak için çalışırlar.
İşlemlerini farklı şekillerde fiyatlandırırlar. Ethereum’da bu maliyelete ‘gas’ denir. İşlem maliyetleri, bant genişliği kullanımına, depolama gereksinimlerine ve karmaşıklığa bağlıdır. Bitcoin’de ise işlemler birbirleriyle eşit şekilde rekabet eder ve blok boyutuyla sınırlıdır.
Ancak Bitcoin öncelikle bir değer deposu olarak kullanılırken, Ethereum’un arkasındaki fikir, sosyal medya ağlarından, daha karmaşık finansal anlaşmalara kadar diğer uygulama ve hizmet türlerini merkeziyetçilikden uzaklaştırmaktır.
Sorumluluk reddi beyanı: Burada yazılanlar bir yatırım tavsiyesi değildir. Kripto para yatırımları, yüksek riskli yatırımlardır. Her yatırım kararı kişilerin kendi sorumluluğu altındadır. Koinfinans ve bu içeriğin yazarı, kişisel yatırım kararlarından sorumlu tutulamaz.