Ripple ile ABD Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu (SEC) arasındaki dava Aralık 2020’de başladı. SEC, 22 Aralık 2020’de yaptığı açıklamada Ripple ve yöneticilerinin XRP satışlarından kayıtsız olarak 1,3 milyar dolar topladığını, bunun da federal menkul kıymetler yasasını ihlal ettiğini ileri sürdü. Yargı sürecinde tanık beyanları, SEC iç belgeleri ve iki tarafın özet karar talepleri değerlendirildi. Genel olarak dava süreci ilerleyen yıllarda aşağıdaki kronolojik sırayla gelişti:
- 22 Aralık 2020: SEC, Ripple Labs ile CEO Brad Garlinghouse ve eski CEO Chris Larsen hakkında dava açtı.
- 13 Temmuz 2023: Mahkeme (Yargıç Analisa Torres) özet kararda, programatik satışların menkul kıymet olmadığına, fakat kurumsal yatırımcılara doğrudan yapılan satışların yatırım sözleşmesi sayıldığına hükmetti. Buna göre Ripple yaklaşık 125 milyon dolar ceza ödemeye mahkûm edildi.
- Ekim 2023: SEC, Ripple yöneticileri Garlinghouse ve Larsen hakkındaki suçlamaları geri çekti. Dava yalnızca Ripple Labs şirketine odaklandı.
- Mart 2025: SEC, uzun süren hukuk savaşını sonlandırmak üzere temyiz hakkından vazgeçti. Mahkeme kararları ve ceza miktarına ilişkin resmi uzlaşma ise Mayıs 2025’te duyuruldu.
Ripple ve SEC davasındaki iddialar neydi?
- SEC’in iddiaları: SEC, XRP satışlarını yatırım sözleşmesi olarak görüyor. İddiaya göre Ripple, 2013’ten itibaren XRP satışıyla 1,3 milyar dolarlık fon topladı ve bu satışlar kayıtsız yapıldı. SEC, yatırımcıların Ripple’ın çabalarından kar beklentisiyle XRP aldıklarını savunuyor. SEC ayrıca Ripple yöneticilerinin kişisel olarak da milyonlarca XRP sattığını belirtiyor.
- Ripple’ın savunması: Ripple, XRP’nin bir dijital para olduğunu, bankalar arası transferlerde köprü para birimi işlevi gördüğünü vurguluyor. Şirket, XRP’nin Bitcoin ve Ethereum gibi merkeziyetsiz kripto paralara benzediğini savunuyor. Ripple’a göre XRP’nin değerini şirketin çalışmalarından ziyade piyasa talepleri belirliyor. Ripple, SEC’in bu davayı diğer kripto para birimlerine uygulanmayan çifte standartla yürüttüğünü belirtiyor.
Mahkeme neden Ripple ve XRP lehine karar verdi?
Yargıç Analisa Torres, Howey Testi’nin üç koşulunu inceleyerek karar verdi. Ripple tarafından kurumsal yatırımcılara yönelik yapılan yazılı sözleşmeli satışlarda alıcılar, Ripple’ın çalışmaları sayesinde kar edebileceklerini anladı; bu satışlar yatırım sözleşmesi sayıldı. Bu yüzden kurumsal satışlar menkul kıymet kabul edildi ve Ripple’ın 125 milyon dolara yakın ceza ödemesi kararlaştırıldı. Öte yandan, halka açık alım-satım platformlarında gerçekleşen otomatik satışlarda yatırımcılar paralarının Ripple’a mı yoksa başka birine mi gittiğini bilmiyordu ve Ripple’ın da satışla ilgili taahhütleri yoktu. Bu nedenle otomatik satışlar menkul kıymet olarak kabul edilmedi.
Mahkeme sonucu, XRP’nin borsa işlemleri kapsamında alınıp satıldığında bir güvenli yatırım olmadığı, ancak kurumsal anlaşmalarla satıldığında SEC’in denetimine tâbi olması gerektiği yönünde oldu.
Ripple ve SEC davası piyasa değerini nasıl etkiledi?
Etkisi yüksek olan bu dava, XRP fiyatı ve yatırımcı güveni üzerinde sert dalgalanmalara yol açtı. Dava açıldığı Aralık 2020’de haber yayıldığında, XRP fiyatı yalnızca birkaç gün içinde %50’den fazla değer kaybetti. Birçok büyük borsa (Coinbase, Binance.US, Kraken vb.), dava belirsizliği nedeniyle XRP’yi veya alım satım işlemlerini askıya aldı ve daha sonrasında uzun bir süreliğine delist etti.
Davada Ripple lehine kararların çıktığı dönemlerde ise tam tersi bir etki görüldü. Örneğin Temmuz 2023’te mahkemenin otomatik satışları menkul kıymet saymayan kararı açıklanınca, XRP fiyatı hızla yükseldi. Ancak SEC’in kararı temyize götüreceği sinyali piyasaya düşüş olarak yansıdı. Ancak genel olarak belirtmek gerekir ki XRP ağının çalışması ile Ripple şirketine açılan davanın birbiriyle doğrudan bağlantısı bulunmamaktadır. Bu yanlış anlama, Ripple ve XRP arasındaki fark gibi daha karmaşık ayrımlar sonucu ortaya çıkmıştır.
Dava sonucu kripto para regülasyonlarını nasıl etkiledi?
SEC-Ripple davası, kripto piyasası için önemli bir emsal ve uyarı niteliği taşıyor. İlk kez büyük ölçekli bir kripto projesi menkul kıymet satışı gerekçesiyle doğrudan hedef alındı. Kararda öne çıkan esas, borsadaki serbest XRP satışlarının menkul kıymet olmadığı, ancak kurumlara yapılan satışların kayıt zorunluluğu olduğudur. Bu sonuç, gelecekte benzer yöntemlerle fon toplamak isteyen diğer projelere mesaj verdi.
ABD’de kripto paralar için hâlâ net bir yasal çerçeve olmadığı vurgulanıyor; dolayısıyla sektör, daha kapsamlı ve şeffaf düzenlemeler bekliyor.
2025 yılına gelindiğinde ise dava süreci büyük oranda tamamlanmış durumda. SEC ile Ripple arasında Mayıs 2025’te yapılan uzlaşmaya göre, mahkeme 125 milyon dolarlık cezadan 75 milyon doların üzerindeki kısmı Ripple’a iade edecek ve Ripple’ın gelecekteki satışlarını yasaklayan ihtiyati tedbir kaldırılacak.
Regülasyonlar ise 2025 itibarıyla önemli gelişmeler kaydetti. ABD’de SEC Başkanı Gary Gensler, Ocak 2025’te görevden ayrılacağını duyurarak kurumda olası bir tutum değişikliğine işaret etti ve yeni yönetimin kripto paralara daha ılımlı yaklaşabileceği beklentisi piyasalarda olumlu yankılandı. Bu haberle XRP fiyatı tek günde %25’in üzerinde yükseldi. Gelecekte XRP için olası senaryolar arasında, spot XRP borsa yatırım fonları (ETF) başvurularının onay alma şansı ve Ripple’ın yeni ödemeler teknolojileri geliştirmeye devam etmesi sayılabilir.
