Hyperliquid, tamamen zincir üstü merkezi limit emir defteriyle CEX hızını DeFi şeffaflığıyla birleştirmeyi hedefleyen performans odaklı bir L1 ekosistemi. HyperBFT mutabakatı ve HyperCore–HyperEVM mimarisi sayesinde emir eşleştirme, tasfiye ve kesinlik zincir üzerinde gerçekleşmektedir. HYPE token etrafında şekillenen ekonomi ve artan kaldıraç ve spot hacmi, platformu dYdX ile GMX gibi güçlü rakiplerle aynı ligde rekabete taşır.
Hyperliquid nedir?
Hyperliquid, sıfırdan yazılmış, performansa odaklı bir Layer-1 (L1) Blockchain ve üzerinde çalışan tam zincir üstü (fully on-chain) merkezi limit emir defteri (CLOB) tabanlı türev/spot borsasıdır. Ağ, HotStuff’tan esinlenen özel bir mutabakat algoritması olan HyperBFT ile çalışmaktadır. Amaç hem şeffaflık hem de CEX benzeri hız ve emir eşleştirme kalitesini tek zincirde sunmaktır. Proje ekosistemi Hyper Foundation tarafından desteklenmekte ve vizyon finansın tamamını aynı yüksek performanslı zincirde barındırmak şeklinde özetlenmektedir.
Mimarinin kalbinde iki bileşen bulunmaktadır: HyperCore (emir eşleştirme ve konsensüs katmanı) ile HyperEVM (genel amaçlı akıllı sözleşmeler için EVM uyumlu ortam). İki ağ aynı HyperBFT güvenliğini paylaşmaktadır. Emir oluşturma/iptal/match ve tasfiyeler zincir üstünde, blok kesinliğiyle gerçekleşir. Merkeze alınan tasarım kararları, AMM’lerdeki kayma ve off-chain defterlerdeki kapalı kutu risklerini azaltmayı hedeflemektedir.
Kullanım tarafında Hyperliquid perp sözleşmeleri ve spot piyasalarıyla yüksek hacimlere ulaşmaktadır. DefiLlama verileri, Hyperliquid L1 üzerinde güncel 24 saatlik perp hacminin ve açık pozisyonların sektörde en üst sırada yer aldığını gösteriyor. Bu, zincir üstü sipariş defteri yaklaşımının ölçeklenebilirliğine dair canlı bir göstergedir. Ayrıca ekosistemde HYPE adlı yerel token, yönetişim/teşvik ve değer yakalama mekanizmaları için kullanılmaktadır.
Hyperliquid nasıl üretilir?
Hyperliquid bir madencilik projesi değildir. Ağ güvenliğini proof-of-stake benzeri bir yapıda doğrulayıcılar sağlar ve HYPE token arzı klasik “kazım” ile üretilmez. HYPE’in ilk arzı Genesis dağıtımı/airdrop ile topluluğa verildi. Toplam arz 1 milyar olarak tanımlandı. Piyasaya sürüm ve dağıtım süreci, Hyper Foundation’ın 2024 sonundaki duyuruları ve 29 Kasım 2024’te gerçekleşen “genesis event” ile kayıt altına alındı.
Token ekonomisinde öne çıkan nokta. Topluluk odaklı dağılım ve gelecekteki emisyonlar için ayrılan havuzdur. Tokenomist’e göre ayrım şu şekilde çerçevelenir: Genesis dağıtımı %31, Gelecek Emisyonlar & Ödüller %38.888, çekirdek katkıcılar %23.8, vakıf bütçesi %6 ve küçük bir hibe dilimi şeklindedir. Bu kalemler, ilerleyen dönem teşvikleri ve yönetişim kararlarıyla devreye alınmaktadır.
HYPE’te ayrıca işlem ücretlerinin tokena geri akışına dönük agresif geri alım/yakım benzeri mekanizmalar hakkında analist notları yer almaktadır. Bazı modellemeler, ücretlerin çok büyük kısmının HYPE talebine yöneldiğini vurgular. Bu tür değer yakalama iddiaları bağımsız araştırmalara aittir ve resmi belgelerle birlikte değerlendirilmelidir. Ancak sistemin özünde, zincir üstü derin likiditeyle birlikte token talebini beslemeyi amaçlayan bir ekonomi tasarımı bulunmaktadır.
Hyperliquid ne zaman ortaya çıktı?
Ana fikir ve prototipler 2023’ün ilk çeyreğinde mainnet lansmanı ile görünür oldu. Ekip ardından Arbitrum köprüsü üzerinden USDC girişini kolaylaştırarak hız kazandı. Bu erken dönem, zincir üstü emir defterinin pratikte çalıştığını ve CEX benzeri deneyimi DeFi’de vermeye başladığını gösteren kritik aşamaydı.
Ardından 2024 sonbaharında Hyper Foundation kuruldu ve HYPE token ile HyperEVM ana ağ duyuruları yapıldı. 29 Kasım 2024’teki genesis airdrop sektörde “en değerli” airdroplardan biri olarak kayıtlara geçti. Aynı dönemde EVM ana ağ geçişinin hatırası olarak Hypurr NFT’den de söz edildi.
2025 içinde yol haritası hızlandı. 18 Şubat 2025’te HyperEVM’de genel amaçlı programlanabilirlik ana ağda etkinleşti; 25 Mart 2025’te HyperCore ve HyperEVM bağlantısı mainnet’e taşındı ve varlıkların atomik aktarımı sağlandı. Bu tarihler, Hyperliquid’in “sadece bir perp borsası” olmaktan “uygulama ekosistemi”ne evrilmesinde dönüm noktaları oldu.
Hyperliquid kurucusu kimdir?
Genel kabul gören kaynaklara göre Hyperliquid’in kurucu/eş-kurucu/CEO’su Jeff Yan’dır. Sektör profilleri ve biyografi sayfaları Jeff Yan’in Hyperliquid’i, zincir üstü emir defteri ve yüksek performanslı L1 vizyonuyla DeFi’ye taşıyan isim olduğunu belirtir. Toplulukta “jeff.hl” hesabıyla paylaşımlar da bilinir.
Kurucu ekip ve çekirdek katkıcıların tamamı açık şekilde listelenmese de resmi dokümanlarda “core contributors” ibaresi geçer. Hyper Foundation ekosistem büyümesini fonlar ve yönetişim süreçlerine altyapı sağlar. Bu yapı; token dağılımındaki çekirdek katkıcı payı ve vakıf bütçesi ile beraber okunmalıdır.
Hyperliquid ne işe yarar?
Hyperliquid, kullanıcıların perpetual futures ve spot piyasalarında cüzdanlarıyla gas ücreti ödemeden (işlem ücretleri zincir içi modelde tahsil edilse de tek tek işlem gas’ı yoktur) emir girmesine, kaldıraç kullanmasına, riskini izole/cross marjinle yönetmesine olanak tanır. Emir tipleri CEX seviyesindedir (market, limit, stop, TWAP vb.); hedef, zincir üstünde şeffaflıkla birlikte profesyonel yürütme kalitesi sunmaktır.
Geliştiriciler için HyperEVM, HyperCore’un likiditesi ve kesinliğinden faydalanan uygulamaların yazılmasına ortam sağlar. Böylece perp/spot çekirdeğiyle akıllı sözleşme ekosistemi aynı güvenlik altında birleşmektedir. Bu mimari, DeFi protokolleri, launchpad’ler, cüzdan/SDK entegrasyonları ve kurumsal araçlar için yeni kullanım alanları üretir.
Likidite tarafında ağ, DefiLlama ve benzeri panellerde 24s ve 30g perp hacimlerinde liderlik ve yüksek açık pozisyon büyüklükleriyle öne çıkar. Bu metrikler, emir defterinin zincir üstünde çalışmasına rağmen performansın rekabetçi olduğunu ve kullanıcı kazanımının sürdüğünü gösterir.
Hyperliquid nasıl çalışır?
Teknik olarak Hyperliquid’in durumu HyperCore durumunda her varlık için ayrı bir emir defterinin tutulmasıdır. Fiyatlar “tick size” ve miktarlar “lot size” çokluklarında girilmektedir. Eşleşme fiyat-zaman önceliği ile yapılır. Off-chain eşleştirme motoru veya gizli defter yoktur. Tüm emirler, iptaller ve işlemler zincir durumuna ve mutabakata girer.
Mutabakat kısmında HyperBFT yer alır. Doğrulayıcılar, üzerlerine delege edilen HYPE stake oranına göre blok üretimine katılır. BFT ilkelerine uygun eşikler ve lider rotasyonu ile bloklar finalize edilir. 2025 boyunca Hyperliquid liste dışı bırakma gibi operasyonel kararları da zincir üstü oylamaya daha fazla bağlayacak yükseltmeler duyurdu.
Uygulama katmanında HyperCore ve HyperEVM köprüsü atomik aktarım sağlar. Geliştiriciler EVM ön-yapılarıyla dApp kurarken trader’lar HLP gibi yerel likidite kasaları, API cüzdanları ve araç setleriyle daha kurumsal deneyim elde eder. Resmi Python SDK ve API cüzdanları, otomasyon ve piyasa yapıcılığına yönelik tipik entegrasyonları kolaylaştırır.
Hyperliquid nereden, nasıl alınır satılır?
HYPE satın almanın en doğal yolu Hyperliquid’in kendi spot piyasasında HYPE/USDC işlem çiftini kullanmaktır. Akış olarak cüzdanı bağlamak, Arbitrum üzerinde USDC ve az miktar ETH edinmek gerekiyor. Hyperliquid uygulamasında “Deposit” ile içeri aktarın ve ardından HYPE/USDC’de emir verin. Resmi dokümanlar köprü ve para yatırma/çekme adımlarını detaylıca anlatır; çekimlerde Arbitrum’a dönüş ve sabit ücret ayrıntıları yer alır.
USDC’yi Hyperliquid’e köprülemek için resmi arayüz dışında Across, Jumper, Synapse gibi yönlendiriciler de kullanılır; süreç pratikte “Arbitrum’dan Hyperliquid” akışını izler. Bir kez içeri aktardığınızda, zincir içi emirler gas onayı gerektirmez; al-sat deneyimi CEX ritmine yaklaşır. Yeni başlayanlar için adım adım kılavuzlar, cüzdan bağlama ve ilk emri verme dahil ekran görüntüleriyle mevcuttur.
HYPE Binance başta olmak üzere pek çok borsada ve veri sağlayıcıda listelenir. CoinMarketCap sayfası canlı fiyat, arz ve pazarlar sekmesiyle hangi CEX/DEX’lerde işlem gördüğünü gösterir. Ancak Hyperliquid tarafında işlem, zincir üstü kitap ve USDC teminatıyla yapıldığı için fiyat keşfi ve likidite ekosistemin merkezinde kalır.
Hyperliquid güvenilir mi?
Güvenlik perspektifinde artılar, tam zincir üstü emir defteri, şeffaf eşleşme, tek blok kesinliği ve belirgin yönetişim yükseltmeleridir. Ağ, 2025 içinde varlık liste/delist gibi kararlarda zincir üstü doğrulayıcı oylamasını genişletmiştir. Bu yaklaşım, operasyonel kararları da denetlenebilir hale getirmeyi hedefler.
Buna karşılık merkezsizleşme düzeyi sektör devleriyle kıyaslandığında sınırlı kalabilir. 2025 başındaki haber/analizler doğrulayıcı sayısının düşük olduğuna işaret etmiş, ağ mimarisindeki tasarım tercihleri tartışma yaratmıştır. Hyperliquid ekibi ve bağımsız analizler bu tercihin performans/şeffaflık lehine bir değiş-tokuş olduğunu, zamanla doğrulayıcı yapısının evrilebileceğini belirtir. Kullanıcılar, bu metrikleri güncel verilerle izlemelidir.
Ayrıca ekosistem riskleri hiçbir zincirde sıfır değildir. Zincir üstü tasfiyeler, long ve short taraf dengesizlikleri, alt piyasalardaki manipülasyon girişimleri ve üçüncü taraf dApp riskleri örnek gösterilebilir. 2025 içinde yaşanan bazı olaylar ve eleştiriler, risk parametrelerinin sıkılaştırılması ve yönetişimin geliştirilmesiyle yanıt bulmuştur. Bu yüzden “cüzdan güvenliği, pozisyon boyutu ve kaldıraç yönetimi” kullanıcı tarafında kritik kalır.
Hyperliquid’ın rakipleri kimler?
Rakipler grovunda üç eksen öne çıkar. Zincir üstü emir defterli perp DEX’ler, AMM-türev modeller ve melez/opsiyon-perp platformları. 2025 görünümünde dYdX (v4, kendi L1’i), GMX (Arbitrum tabanlı GLP modeli), Aevo, Drift (Solana), Vertex ve yükselen diğer perp DEX’ler en belirgin alternatiflerdir. Piyasa panelleri, perp hacmi ve açık pozisyon karşılaştırmalarını günlük günceller.
Sektör raporları, 2024-2025 döneminde perp DEX hacimlerinin hızla büyüdüğünü, Hyperliquid’in payının artışıyla rekabetin sıkılaştığını aktarır. DefiLlama “Perps” panelleri ve CoinGecko’nun perps raporu, pazar payı ile oynak trendleri takip için uygundur. Bu tabloda dYdX ve GMX halen güçlü marka bilinirliği taşır. Yeni oyuncular likidite ve fiyat keşfinde avantaj arar.
Kısa liste yaparsak dYdX (profesyonel arayüz ve kendi L1 tasarımı), GMX (çoklu zincirde GLP temelli), Aevo (opsiyon + perp birleşik marjin), Drift (Solana üzerinde yüksek hız), ayrıca yeni dalgada MYX, Aster gibi isimler. En iyi tercih, kaldıraç, liste çeşitliliği, ücret yapısı, yürütme kalitesi ve risk yönetimi araçlarına göre kullanıcı profilinde değişir.
