Ethereum 2.0 nedir?

Yayınlanma: 12-05-2025 20:46 Son güncellenme: 12.05.2025 - 20:47

Ethereum 2.0, Ethereum ağının daha ölçeklenebilir, çevre dostu ve sürdürülebilir hale gelmesi amacıyla hayata geçirilen kapsamlı bir teknik dönüşüm sürecini ifade eden isimdir. Bu geçiş, yalnızca konsensüs mekanizmasının Proof of Work (PoW) modelinden Proof of Stake (PoS) sistemine taşınmasıyla sınırlı kalmamış, aynı zamanda Ethereum’un mimari yapısında köklü değişiklikleri de beraberinde getirerek ağa yeni bir yapı kazandırmayı amaçlamıştır. “Ethereum 2.0” terimi, teknik belgelerde yerini büyük ölçüde “Consensus Layer” ve “Execution Layer” ayrımına bırakmış olsa da, topluluk hala bu ismi tercih etmektedir.

Ethereum, bünyesinde barındırdığı akıllı sözleşmeler, DeFi, NFT projeleri ve artan kulllanıcı sayısını desteklemek için PoW ile çalışan sıradan bir yapının da ötesini hedeflediği için 2.0 adımı oldukça önemli kabul edilmekteydi. Zaman içerisinde PoW ağını terk eden Ethereum, PoS adımıyla bu süreçteki en önemli gelişimi sağlamıştı.

Ethereum 2.0 geçişi nasıl gerçekleşti?

Ethereum 2.0 üç ana aşamada aktif edildi. Her bir adım ağın güvenliğini artırmak, işlem kapasitesini genişletmek ve çevresel etkiyi azaltmak için tasarlanmıştır.

Beacon Chain (Aralık 2020)

Proof of Stake (PoS) tabanlı yapı ilk kez bu zincirle tanıtılarak ağın geçiş sürecine ilişkin detaylar ortaya çıktı. Ana ağdan bağımsız çalışan Beacon Chain, stake edilen ETH’leri kabul etmeye başladı ve ağın gelecekteki konsensüs yapısının temelleri atıldı.

The Merge (15 Eylül 2022)

Bu kritik aşamada, PoW ile çalışan ana ağ Beacon Chain ile birleştirildi. Böylece Ethereum artık blok üretimi için Ethereum madenciliğine değil, stake eden doğrulayıcılara bağlı hale geldi, yani PoS mekanizmasına geçiş yaptı. Bu geçişin en önemli çıktısı, ağın enerji tüketiminin %99’dan fazla azalması oldu.

Sharding ve Proto-Danksharding (Planlanıyor)

Bu aşamalarla birlikte Ethereum ağı, işlem verimliliğini katmanlara bölerek artırmayı hedefliyor. Shard zincirleri, işlemleri paralel olarak işleyerek ağı daha hızlı ve ölçeklenebilir hale getirecek. Proto-Danksharding ise veri taşıma kapasitesini artırarak Katman-2 çözümlerinin çok daha düşük maliyetle işlem yapmasını mümkün kılacak.

Ethereum 2.0 ile birlikte ağ yapısının güvenlikten yönetişime kadar birçok boyutunu yeniden tasarlayan bütünsel bir mimari dönüşümün de gerçekleşmesi bekleniyor.

Örneğin Proof of Work sistemi yüksek enerji tüketimi, GPU madenciliği, madencilik havuzlarının baskınlığı ön plandayken, yeni sistemle birlikte Proof of Stake’e geçilerek ETH stake eden doğrulayıcılar, düşük enerji tüketimi, daha adil katılım fırsatları da ortaya çıkmıştır.

The Merge sonrası Ethereum’un enerji tüketimi %99,95 oranında azaldı. Bitcoin gibi PoW sistemine bağlı ağlara kıyasla Ethereum artık çok daha çevre dostu bir yapıya kavuştu. Yeni sistemle birlikte stake ederek kazanç sağlama mümkün hale gelirken, 32 ETH stake eden kullanıcılar doğrulayıcı olabilir ve blok ödülü kazanabilir. EIP-1559 güncellemesiyle işlem ücretlerinin bir kısmı yakılmaya başlandığı için ETH arzı zaman içinde azalma eğilimine girmiştir, bu da ağı deflasyonist bir yapıya kavuşturmuştur.

Ethereum 2.0 ve sharding

Ethereum 2.0 ile hedeflenen en büyük gelişmelerden biri de “sharding” adı verilen parçalama yöntemidir. Bu sistem sayesinde:

• Ağ tek bir zincir yerine birçok küçük zincire (shard) bölünecek,
• Her shard kendi işlemlerini işleyebilecek,
• Paralel işlem işleme kapasitesi artacak,
• Ana zincir (Beacon Chain) ise tüm bu shard’ları senkronize ederek genel yapıyı koruyacak.

Sharding ile birlikte saniyede binlerce işlem yapılması mümkün hale gelecek. Bu gelişme DeFi, oyun, NFT ve diğer uygulamalarda yaşanan tıkanıklıkların önüne geçmek açısından kritik bir adım olarak görülüyor.

Ayrıca bu güncelleme ve öncesinde yapılan çalışmalar ile Ethereum 2.0’ın doğrudan kapasite artırımı dışında Katman-2 çözümleri de geliştirilmeye devam ediyor. Optimism, Arbitrum, zkSync gibi projeler, işlemleri kendi zincirlerinde işleyip Ethereum’a sonuç göndererek ağ yükünü hafifletiyor. Ethereum 2.0 sonrası bu tür çözümler daha ucuz, hızlı ve entegre çalışabilecek.

Yazar Hasan Hüseyin Lif hakkında :

Ekonomi, blockchain ve kripto para alanlarında uzmanlaşmış bir yazar olarak, dijital finans dünyasındaki yenilikleri yakından takip etmekteyim. Üç yılı aşkın bir süredir KoinFinans bünyesinde kripto para piyasasına ilişkin güncel haberler, analizler ve sektörel gelişmeler üzerine içerikler üretmekteyim. Blockchain teknolojisinin ekonomik yapılar üzerindeki etkilerini, DeFi, NFT'ler ve merkez bankası dijital paraları gibi yenilikçi alanları kapsayan derinlemesine analizler sunarak sektördeki dönüşümleri değerlendirmekteyim.