DeFi coin’leri nedir? En büyük DeFi projeleri nedir?
DeFi coin’leri, merkeziyetsiz finans (DeFi) protokollerinin çalışmasını sağlayan dijital varlıklardır. Bu coin’ler genellikle yönetişim, likidite sağlama, ödüllendirme ve teminatlandırma gibi işlevlerde kullanılır. Her biri belirli bir DeFi uygulamasına ait olup, sistemin otonom şekilde işlemesine katkı sunar. Kullanıcılar bu coin’ler aracılığıyla merkeziyetsiz borsalarda işlem yapabilir, borç alabilir ya da stake geliri elde edebilir.
-
Yazar :
Yayınlanma: 07-05-2025 18:35
Merkeziyetsiz finans (DeFi), geleneksel bankacılık sistemine bir alternatif yaratarak, bireylerin kendi varlıklarını tam kontrolle yönetebileceği bir finansal yapı sunma fikriyle ortaya çıkmıştır. DeFi, Ethereum gibi akıllı sözleşme destekli blokzincir ağları üzerine kuruludur ve kredi verme, borç alma, takas, faiz kazanma gibi pek çok işlemi, herhangi bir aracıya ihtiyaç duymadan merkeziyetsiz borsalar (DEX) aracılığıyla gerçekleştirir. Bu borsalarda DeFi coin‘lerin kullanımı yaygındır.
Bu ekosistemin işleyişinde kritik rol oynayan araçlardan biri de DeFi coin’leridir. DeFi coin’ler, merkeziyetsiz protokollerin yönetişiminden likidite sağlamaya, stake ödüllerinden teminatlandırmaya kadar birçok farklı amaçla kullanılabilmektedir. Her coin, ait olduğu platformun işlevine göre farklı görevler üstlenmek üzere tasarlanmıştır. Örneğin, bir borç verme protokolünde kullanılan token ile bir merkeziyetsiz borsada kullanılan token’ın işlevi birbirinden farklı olacak şekilde tasarlanmıştır.
Rehber İçeriği
2025 yılındaki en büyük DeFi coin’leri
Chainlink (LINK)
Chainlink (LINK), merkeziyetsiz finansın kritik eksiklerinden biri olan “dış veri” ihtiyacını karşılayan bir oracle ağı olarak çalışmaktadır. Akıllı sözleşmelerin, zincir dışı verileri (örneğin döviz kuru, hava durumu, spor skorları vb.) güvenli şekilde almasını sağlar. Bu sayede DeFi uygulamaları daha işlevsel hale gelmenin yanı sıra kullanılabilir hale gelir. Yüksek güvenlik standartları ve geniş entegrasyon ağı sayesinde LINK token, birçok protokolde ödüllendirme ve yönetişim işlevi de görmektedir. 2025 itibarıyla 9 milyar doları aşan piyasa değeriyle en büyük DeFi coin’lerinden biridir.
Lido Staked Ether (stETH)
Lido, Ethereum staking işlemlerini daha erişilebilir hale getirmek amacıyla tasarlanmış olmanın yanı sıra Ethereum’a bağlı olarak çalışmaktadır. Kullanıcılar ETH’lerini Lido’ya stake ettiklerinde karşılığında stETH alır ve bu varlık DeFi protokollerinde kullanılabilir hale gelir. Bu model, staking gelirlerinden faydalanırken aynı zamanda likiditeyi koruma imkânı sunar. Özellikle Ethereum 2.0 geçiş sürecinde büyük ilgi gören bu model, DeFi içindeki teminat mekanizmalarında da yaygın olarak kullanılır. CoinGecko sıralamasına göre 11. Sırada olan altcoin toplamda 16,7 milyar dolarlık piyasa değerine sahip.
Dai (DAI)/USDS
DAI, MakerDAO tarafından yaratılan teminatlı bir stabilcoin’dir ve ABD dolarına sabitlenmiştir. DAI, 27 Ağustos 2024 tarihinden itibaren USDC olarak yeniden markalaşmıştır. Merkeziyetsiz doğası sayesinde, herhangi bir merkezi kurum tarafından kontrol edilmeyen USDS, diğer stabilcoin’lerden sıyrılan bir deta barındırmaktadır. DeFi uygulamalarında yaygın olarak kullanılır çünkü hem volatiliteyi azaltır hem de sistemin güvenliğini korur. Teminatlı yapısı sayesinde arz dengesi dinamik olarak korunur.
Uniswap (UNI)
Uniswap, Ethereum tabanlı en büyük merkeziyetsiz borsalardan biridir. Otomatik piyasa yapıcı (AMM) modeli ile çalışan Uniswap, kullanıcıların doğrudan cüzdanlarıyla token takası yapmasına olanak tanıyan bir yapıya sahiptir. Borsada kullanılan UNI token, protokolün yönetişimi ve teşvik mekanizması için kullanılır. Ayrıca likidite sağlayıcılarına ödül olarak da dağıtılır. Uniswap, CoinGecko’nun sıralamasında 41. Sıradadır ve 2,9 milyar doların üzerinde bir pazar payına sahip durumda.
Ondo (ONDO)
Ondo, merkeziyetsiz finansı kurumsal düzeye taşımayı hedefleyen yenilikçi bir platform olarak tanıtılan kripto para DeFi coin projesidir. Tokenlaştırılmış sabit getirili ürünler sunarak, geleneksel finansın araçlarını blokzincire entegre eder. Özellikle sabit gelir arayan yatırımcılar için alternatif fırsatlar yaratmaya odaklanmaktadır. ONDO token’ı ise protokolün yönetişimi ve teşvik sistemi içinde kullanılır.
- Aave (AAVE): Teminat karşılığı borç alma ve likidite sağlama imkanı sunar; çok zincirli yapısı ile geniş bir kullanıcı kitlesine ulaşır.
- Maker (MKR)/Sky(SKY): DAI stablecoin’inin yönetişim token’ı olarak sistemin teminat mekanizmasını ve parametrelerini kontrol etmeye yarar. DAI’ye benzer şekilde yeniden markalaşma sürecine giren Maker, Sky (SKY) olarak anılmaktadır.
- Jupiter (JUP): Solana ağında çalışan bir likidite toplayıcı ve DEX; hızlı işlem yapısı ve düşük ücretleriyle öne çıkmaktadır.
- Curve DAO Token (CRV): Stabilcoin’ler arası takas için optimize edilmiş merkeziyetsiz borsa olan Curve’ün yönetişim token’ı olarak hizmet vermektedir.
- Lido DAO (LDO): DeFi coin sektörünün önde gelen isimlerinden LDO, Lido platformunun yönetişim token’ı olup staking ödüllerinin yönetimi ve karar alma süreçlerinde kullanılır.
- Raydium (RAY): Solana blokzinciri üzerinde çalışan AMM ve likidite sağlayıcısıdır; Serum ile entegrasyonu sayesinde derin likidite sunar.
- Compound (COMP): Borç verme ve alma işlemleri için Ethereum üzerinde çalışan bir protokolün yönetişim token’ıdır.
- THORChain (RUNE): Zincirler arası token takasına olanak tanıyan bir likidite protokolüdür. RUNE, 2021 sonlarına doğru oldukça güçlü bir piyasa değerine sahip olsa da günümüzde 440 milyon dolarlık ortalama piyasa değeri ile rakiplerinin gerisinde kaldı.
- Convex Finance (CVX): Curve kullanıcılarının daha fazla ödül kazanmasını sağlayan bir getiri optimizasyon platformudur. THORChain’e benzer şekilde 2021 sonlarına doğru oldukça güçlü olan CVX, günümüzde Coingecko sıralamasında 236. Sırada yer alarak 254 milyon dolar gibi dar bir piyasa değerine sahiptir.
