Bitcoin nedir?

Yayınlanma: 30-04-2025 19:22

Bitcoin, 2008 yılında “Satoshi Nakamoto” takma adını kullanan anonim bir kişi veya grup tarafından geliştirilen, merkeziyetsiz bir dijital para birimidir. “Bitcoin: Eşler Arası Elektronik Bir Ödeme Sistemi” adlı teknik makale (white paper) ile tanıtılan Bitcoin, 2009 yılından itibaren aktif olarak kullanılıyor.

Satoshi Nakamoto tarafından dijital para birimi olarak tanıtılan Bitcoin, zaman içerisinde finans sistemlerine daha fazla entegre olarak bireysel ve kurumsal yatırımcıların ilgisini çekmeyi başardı. Aktif olarak geliştirilmeye devam eden BTC ağı, günümüzde daha geniş bir kullanım ağına ve kullanıcı kitlesine sahip durumda.

Satoshi Nakamoto kimdir?

Satoshi Nakamoto’nun gerçek kimliği belirsizliğini korumaya devam ediyor. 2008 yılında yayımladığı white paper’da, üçüncü taraflara güven duymadan çalışan bir dijital para sistemi önerdi. Bu sistem, kullanıcılar arasında doğrudan ve aracısız transfer yapılmasına olanak tanırken, aynı zamanda işlemlerin kalıcı ve manipüle edilemez şekilde kayıt altına alınmasını mümkün kılan bir blockchain sistemine dayanmaktadır.

Merkeziyetsiz dijital para sistemini ilk başlatan Satoshi Nakamoto, 2010’un sonlarında projeden çekilmiş ve bir daha çevrimiçi platformlarda aktif olmadı. Bugüne kadar birçok isim onun gerçek kimliğinin kim olduğu konusunda spekülasyon yapmış veya bazı isimler kendilerinin Satoshi olduğunu iddia etmiştir.

Bunlar arasında ilk Bitcoin alıcılarından olan ve 2014’te hayatını kaybeden bilgisayar bilimcisi Hal Finney, akıllı sözleşmeler kavramının öncülerinden Nick Szabo, hatta e-posta sistemlerinin mucitlerinden Wei Dai gibi kriptografi dünyasının tanınmış isimleri yer yer alıyor. Bazı medya kuruluşları ise Satoshi’nin kolektif bir ekip olabileceği ya da hükümet bağlantılı bir kurum tarafından yaratılmış olabileceğini öne sürmüştür. Ancak bugüne dek bu iddiaların hiçbiri doğrulanmamıştır.

Bitcoin nasıl çalışır?

Bitcoin’in çalışma prensibi blokzincir (blockchain) teknolojisi üzerine kuruludur. Bu teknoloji, tüm işlemlerin herkes tarafından görülebileceği şekilde kronolojik sırayla saklandığı, dağıtık bir defter sistemine dayanmaktadır. Her yeni işlem, ağdaki madenciler tarafından doğrulanır, bir bloğa yazılır ve zincire eklenir. Sistemin temel güvenliği ise Proof-of-Work (iş kanıtı) adı verilen mekanizmayla sağlanır.

Bu yapı sayesinde Bitcoin ağı:

• Merkezi bir otoriteye ihtiyaç duymadan çalışır,
• Tüm işlemleri kalıcı ve şeffaf biçimde kaydeder,
• Çifte harcamayı teknik olarak engeller.

Bitcoin (BTC) nasıl alınır?

Bitcoin satın almanın en kolay yolu bir kripto para borsasına kaydolmaktır. Türkiye’de Binance TR, BTCTurk, Paribu ve globalde Binance gibi platformlar üzerinden Türk lirası ile BTC alabilirsiniz. İşlem genellikle şu şekilde ilerler:

1. Türkiye Cumhuriyeti yasaları gereği platformda kimlik doğrulaması yapılır,
2. Hesaba para yatırılır,
3. Belirli bir tutar karşılığında BTC satın alınır.

Alınan Bitcoin, varsayılan olarak borsa cüzdanında saklanır; ancak daha güvenli bir çözüm için kişisel cüzdanlara aktarılması önerilir.

Bitcoin cüzdan türleri nelerdir?

Bitcoin cüzdanları, kullanıcıların dijital varlıklarını sakladığı dijital defterler veya dijital cüzdanlardır. İki türde bulunur:

• Sıcak cüzdanlar: İnternete bağlı olan mobil, masaüstü ve web cüzdanlarıdır. Günlük kullanım için uygundur. Borsaların cüzdanları da bu kategoride yorumlanabilir.
• Soğuk cüzdanlar: İnternete bağlı olmayan donanım (hardware) ya da kağıt cüzdanlardır. Uzun vadeli saklama ve yüksek güvenlik için tercih edilir. Satoshi Nakamoto’nun da sunduğu temel cüzdan teknoloji bundan oluşmaktaydı.

Cüzdan seçimi kullanıcının ihtiyacına bağlı olarak şekillendiği için farklı kullanıcıların farklı cüzdanları tercih etmesi gerekmektedir. Bitcoin saklamak için de cüzdanların erişimini de sağlayan özel anahtarı korumak gerekmektedir.

Bitcoin white paper’da ne yazar?

Bitcoin’in white paper’ı, Satoshi Nakamoto’nun sistemin nasıl işleyeceğini teknik düzeyde açıkladığı dokümandır. Dokümanda şu gibi temel kavramlara yer verilir:

• İşlemlerin dijital imzayla doğrulanması,
• Çifte harcamanın nasıl önleneceği,
• Proof-of-Work mekanizmasının nasıl çalıştığı,
• Blokların zincir yapısında nasıl sıralandığı.

Bitcoin ile ödeme yapılabilir mi?

Günümüzde pek çok çevrim içi ve fiziksel mağaza Bitcoin ile ödeme kabul etmeye başlamıştır. Microsoft, Newegg, Travala gibi büyük platformlar BTC kabul ederken; Türkiye’de bazı kafe ve teknoloji mağazaları da bu yöntemi denemeye başlamış olsa da Türkiye Cumhuriyeti yasaları gereği doğrudan Bitcoin ile ödeme almak veya bunu pos sistemi mantığında işler halde yapmak yasalara aykırıdır. Bu nedenle ödeme genellikle QR kod ile yapılır ve işlemler birkaç dakika içinde tamamlanır, ağ tıkanıklığının olduğu dönemlerde bu tür ödemeler askıya alınabilir.

Ancak Bitcoin ile vergilendirme ülkeden ülkeye farklılık gösterir. Örneğin:

• ABD: Her BTC işlemi sermaye kazancı vergisine tabidir.
• İngiltere: Alım-satım ve ödemeler Capital Gains Tax kapsamındadır.
• Türkiye: Henüz doğrudan bir düzenleme bulunmamakla birlikte MASAK gözetiminde kayıt tutulmaktadır.

Bitcoin ile ödeme almak veya ödeme yapmak, potansiyel bir vergi olayına dönüşebilir; bu nedenle kullanıcıların dikkatli olması ve güncel yasaları takip etmesi gerekmektedir.

Bitcoin fiyatını belirleyen faktörler neler?

Bitcoin’in fiyatı tek bir faktöre bağlı değildir. Dalgalanmanın arkasında şunlar yer alır:

• Arz-talep dengesi ve sınırlı arz modeli,
• Makroekonomik gelişmeler (faiz kararları, enflasyon),
• Kurumsal yatırım haberleri ve ETF onayları,
• Regülasyon haberleri ve piyasa duyarlılığı.

Örneğin madenci ödüllerinin yarıya indirildiği halving dönemleri genellikle yükselişle sonuçlanırken, Çin gibi ülkelerde gelen yasak haberleri düşüşe yol açabilir.

Yazar Hasan Hüseyin Lif hakkında :

Ekonomi, blockchain ve kripto para alanlarında uzmanlaşmış bir yazar olarak, dijital finans dünyasındaki yenilikleri yakından takip etmekteyim. Üç yılı aşkın bir süredir KoinFinans bünyesinde kripto para piyasasına ilişkin güncel haberler, analizler ve sektörel gelişmeler üzerine içerikler üretmekteyim. Blockchain teknolojisinin ekonomik yapılar üzerindeki etkilerini, DeFi, NFT'ler ve merkez bankası dijital paraları gibi yenilikçi alanları kapsayan derinlemesine analizler sunarak sektördeki dönüşümleri değerlendirmekteyim.