Web3 nedir? Web3 token’ları hangileri?

Yayınlanma: 07-02-2025 22:10 Son güncellenme: 13.03.2025 - 14:41

Dijital dünya, 1990’lardan bu yana hızlı bir evrim geçirdi. Web1.0 ile başlayan statik ve salt okunur internet dönemi, Web2.0 ile birlikte sosyal medya, kullanıcı katılımı ve dinamik içeriğe dönüştü. Ancak veri gizliliği sorunları ve merkezileşme gibi problemler bu dönemin karanlık tarafları olarak öne çıktı. İşte Web3, bu sorunlara çözüm sunan yeni bir internet vizyonuyla sahneye çıkıyor. Bu yazıda, Web3’ün ne olduğunu, Web3 token’larını ve bu yeni nesil internetin hayatımıza nasıl etki edeceğini detaylıca inceleyeceğiz.

Web3 nedir?

Web3, internetin merkezi otoritelerden bağımsız, kullanıcıların veri sahipliğini ve kontrolünü yeniden ele aldığı, blockchain ve kripto para birimleri gibi teknolojilere dayanan yeni nesil web teknolojilerini ifade eder. Bu kavram, kullanıcıların internetteki merkezi olmayan uygulamalar (dApp’ler) ve dijital varlıklarla etkileşime girmesine olanak tanıyan bir dizi protokolü, standardı ve aracı kapsar.

Web3, kullanıcıların merkezi sunuculara veya yetkililere daha az bağımlı olarak, eşler arası (peer-to-peer) bir şekilde bağlantı kurmasına ve işlem yapmasına olanak tanır. Bu sayede, bireyler kişisel verilerinin nasıl kullanıldığı ve bu verilere kimlerin erişebileceği konusunda daha fazla kontrol sahibi olurlar.

Web3’ün temel özellikleri şu şekilde sıralanabilir:

• Merkeziyetsizlik: Veri ve işlemler, merkezi sunucular yerine dağıtık ağlar üzerinde gerçekleştirilir.
• Kullanıcı Hakları: Kullanıcılar, verileri üzerinde tam kontrol sahibi olur.
• Akıllı Sözleşmelere Dayalı Yapı: Otomatik ve güvenli işlemler yapılmasına olanak tanıyan akıllı sözleşmelere dayanır.
• Şeffaflık: Blockchain sayesinde tüm işlemler herkes tarafından izlenebilir ve denetlenebilir.

Web3’ün temel bileşenleri ise şunlardır:

• Blockchain: Tüm verilerin ve işlemlerin merkezi olmayan bir yapıda kaydedilmesini sağlar.
• Akıllı Sözleşmeler: Kodlanmış kurallar doğrultusunda otomatik işleyen sözleşmelerdir.
• dApp’ler: Merkezi olmayan uygulamalar, blockchain üzerinde çalışır ve kullanıcılara şeffaf ve güvenilir hizmetler sunar.
• DAO’lar: Topluluk odaklı ve şeffaf bir yönetim modeli sunan Merkezi Olmayan Özerk Kuruluşlardır.

Bunlara ek olarak şunu belirtmekte de fayda var; her ne kadar isimleri benzer olsa da Web3 ve Web 3.0 farklı kavramlardır. Web3, blockchain tabanlı, merkezi olmayan bir internet vizyonunu ifade eder. Web 3.0 ise semantik web olarak da bilinen, verilerin hem insanlar hem de makineler tarafından anlaşılabildiği bir internet yapısını tanımlar. Web3 daha çok blockchain ve merkeziyetsizlik üzerine odaklanırken, Web 3.0 veri entegrasyonu ve yapay zeka uygulamalarına yoğunlaşır.

Web3’ün Web1 ve Web2’den farkı nedir?

İnternetin evrimi, üç ana aşamada incelenebilir:

1. Web1.0 – Salt Okunur Dönem: Web1.0, internetin ilk neslini ifade eder ve statik web sayfalarından oluşan, kullanıcıların yalnızca bilgi tüketebildiği bir yapıya sahiptir. Kullanıcılar, haber siteleri gibi statik platformlardan veri alırken aktif katılım sağlayamazlardı.
2. Web2.0 – Etkileşim ve Kullanıcı Katılımı: 2000’lerin başında Web2.0 ile birlikte internet daha etkileşimli hale geldi. Kullanıcılar kendi içeriklerini oluşturarak sosyal medya platformları, bloglar ve video paylaşım sitelerinde aktif hale geldiler. Ancak bu merkezileşme, veri gizliliği ve güvenlik sorunlarını beraberinde getirdi.
3. Web3 – Merkezi Olmayan İnternet: Web3, veri ve güvenlik sorunlarına çözüm olarak blockchain teknolojisini temel alır. Kullanıcılar, kendi dijital kimlikleri ve varlıkları üzerinde tam kontrol sahibi olurken, şeffaf ve güvenilir bir internet deneyimi yaşar.

Web3 token’ları nelerdir?

Web3 ekosisteminde, token’lar önemli bir rol oynar ve farklı işlevlere sahip olabilirler. Genel olarak, Web3 token’ları aşağıdaki kategorilere ayrılabilir:

1. Hizmet Token’ları (Utility Tokens): Belirli bir platform veya hizmet içinde belirli işlevleri yerine getirmek için kullanılan token’lardır. Örneğin, bir dApp içinde hizmetlere erişim sağlamak veya işlem ücretlerini ödemek için kullanılırlar.
2. Yönetim Token’ları (Governance Tokens): Bir protokol veya platformun yönetiminde söz sahibi olmak için kullanılan token’lardır. Sahipleri, platformun gelecekteki yönü hakkında oy kullanabilirler.
3. Güvenlik Token’ları (Security Tokens): Gerçek dünya varlıklarına (ör. hisse senetleri, gayrimenkul) dijital sahiplik sağlayan ve genellikle finansal getiriler sunan token’lardır.
4. Ödeme Token’ları (Payment Tokens): Mal ve hizmetler için ödeme yapmak amacıyla kullanılan dijital para birimleridir.

Öne çıkan Web3 token’ları

Web3 ekosisteminde blockchain tabanlı çözümler sunan çok sayıda proje bulunmaktadır. Bu projelerin token’ları, merkezi olmayan internet yapısını desteklemek amacıyla kullanılmaktadır. İşte bunlardan bazıları:

• Chainlink (LINK) Akıllı sözleşmelerin zincir dışı veriye erişim ihtiyacını karşılamak için geliştirilen Chainlink, blockchain ağlarının dış kaynaklardan güvenli bilgi alabilmesini sağlayan bir oracles platformudur. Finansal veri, hava durumu ve IoT verileri gibi pek çok bilgiyi akıllı sözleşmelere taşır.
• Polkadot (DOT) Farklı blockchain ağlarını bir araya getirmeyi amaçlayan Polkadot, zincirler arası veri ve varlık transferini destekleyen bir platformdur. Güvenli bir şekilde ağları bağlama yeteneği ile dikkat çekmektedir.
• Filecoin (FIL) Merkezi olmayan depolama ağı olan Filecoin, bireylerin boş disk alanlarını kiralayarak gelir elde etmesine olanak tanır. Kullanıcılar, geleneksel depolama hizmetlerine alternatif olarak Filecoin ile verilerini daha güvenli bir şekilde depolayabilirler.
• Artifical Superintelligence Alliance (FET): Artificial SuperIntelligence Alliance (ASI), en iyi yapay zeka projeleri arasında gösterilen Fetch.ai (FET), Ocean Protocol (OCEAN) ve SingularityNET (AGIX) protokollerinin bir araya gelerek oluşturduğu merkeziyetsiz bir yapay zeka (AI) platformudur.
• Injective (INJ): 2018 yılında Eric Chen ve Albert Chon tarafından kurulan Injective, kripto para platformlarının merkeziyetsiz hâle gelmesi amacıyla oluşturulmuş bir protokoldür. Protokolün token’ı INJ’dir.
• Stacks (STX): Bitcoin ağı üzerinde merkezi olmayan uygulamalar ve akıllı sözleşme işlevselliği sunmayı amaçlayan Stacks, Bitcoin’in güvenliğinden faydalanarak yeni nesil uygulamalar geliştirilmesini sağlamaktadır.
• Theta Network (THETA) Video yayını alanında devrim yaratmayı hedefleyen Theta Network, bant genişliğini eşler arası paylaşımla optimize eden merkezi olmayan bir ağdır. Google ve Samsung gibi şirketlerin de doğrulayıcı olarak yer aldığı bu platform, video yayını maliyetlerini düşürmeyi hedeflemektedir.

Web3, internetin geleceği olarak kabul ediliyor ve kullanıcıların hem dijital varlıklar hem de kişisel veriler üzerinde daha fazla kontrol sahibi olmasını hedefliyor. Blockchain teknolojisi ve Web3 token’ları, merkeziyetsiz bir internet yapısı oluşturma yolunda önemli bir rol oynuyor. İnternetin bu yeni çağı, bireylerin özgürlüklerini artırırken, teknolojiyle olan etkileşimlerini tamamen yeniden şekillendirme potansiyeli taşıyor.

Yazar Şerife Pekdoğru hakkında :

2019 yılında yaptığım yatırımla kripto sektörüne girdim. Aynı yıl blockchain teknolojisi hakkında yazmaya başladım ve şu anda KoinFinans’ta yazar olarak görev alıyorum. Kripto paralara ilişkin yasal düzenlemer takip ettiğim konuların başında geliyor.